کرون و کولیت در زنان
بیماری کرون و کولیت اولسروز، که مجموعاً به عنوان inflammatory bowel disease شناخته می‌شوند، از بیماری‌های مزمن گوارشی هستند. بیش از شصت هزار ایرانی به این بیماری دچارند. بیماری کرون باعث التهاب در قسمت پایینی روده کوچک (Ileum)، روده بزرگ یا هر قسمت دیگری از دستگاه گوارش می‌شود؛ در حالی که کولیت اولسروز موجب ایجاد زخم و خراشیدگی در پوشش داخلی روده بزرگ و مقعد می‌گردد.
اگر شما مبتلا به IBD هستید، احتمالاً با علائمی مانند اسهال، درد شکم، خونریزی مقعد و تب روبرو خواهید شد. همچنین بی‌اشتهایی و کاهش وزن از علائم رایج این بیماری به‌شمار می‌آیند. هرچند هنوز علت دقیق IBD مشخص نیست و درمان قطعی وجود ندارد، اما درمان‌های مؤثر زیادی برای کنترل این بیماری به کار گرفته شده‌اند. اگر داروها نتوانند علائم را کنترل کنند یا عوارض خاصی ایجاد شود، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. با این وجود، علیرغم چالش‌های فیزیکی و احساسی، اکثر بیماران زندگی نرمالی را تجربه می‌کنند. این بیماری ها عمدتاً در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال تشخیص داده می‌شوند، هرچند این بیماری‌ها می‌توانند در هر سنی ظاهر شوند.
اگر شما یک خانم با بیماری inflammatory bowel disease هستید، بسیار مهم است که بدانید رویدادهای زندگی شما (مانند عادت ماهانه، حاملگی و یائسگی)
چگونه بر وضعیت شما تأثیر می‌گذارند و در عین حال، بیماری شما نیز ممکن است بر این مراحل حساس تأثیر بگذارد. در ادامه به چند سوال و جواب رایج درباره زنان با IBD اشاره می‌کنیم:
۱- چرا با این بیماری دوره‌های قاعدگی نامنظم دارم؟
عوامل زیادی مانند سطح هورمون، تغذیه مناسب و میزان استرس در تنظیم قاعدگی نقش دارند. وقتی IBD فعال است، التهاب می‌تواند عملکرد هورمونی بدن رو مختل کند. بازیابی سلامت سیستم هورمونی، کلید بازگرداندن قاعدگی‌های منظم است.
۲- به نظر می‌رسد که علائم من در هفته قبل یا همان هفته عادت ماهانه بدتر می‌شود؛ آیا این طبیعی است؟
بله، این نوسانات در بسیاری از بیماری‌ها طبیعی است. مهم این است که تغییرات علائم مرتبط با قاعدگی رو به‌خوبی درک کنید و نگران افزایش یا کاهش موقت آن‌ها بیش از حد نباشید.
۳- آیا داشتن Crohn’s disease یا Ulcerative colitis باعث درد در طول مقاربت جنسی می‌شود؟
به‌طور کلی، هیچ دلیل علمی برای ایجاد مقاربت دردناک (dyspareunia) به دلیل این بیماری‌ها وجود ندارد. اما در زنان مبتلا به Crohn’s disease، درد می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت بیماری در ناحیه اطراف مقعد یا وجود فیستول (fistula) در واژن باشد؛ و در زنان مبتلا به Ulcerative colitis ممکن است نشانه‌ای از التهاب شدید باشد. در صورت بروز این علائم، مهم است که با یک IBD Specialist یا متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
۴- آیا خطر کمبود آهن در زنان مبتلا به IBD بالاتر است؟
بله، به دلیل خونریزی‌های قاعدگی و التهاب روده کوچک، احتمال کمبود آهن در زنان مبتلا به IBD بیشتر از زنان همسنی است که این بیماری را ندارند.
۵- آیا زنان مبتلا به Crohn’s disease و Ulcerative colitis می‌توانند به سادگی باردار شوند؟
به‌طور کلی، زنان مبتلا به کولیت اولسروز و کرون در زمانی که بیماری کاملا کنترل هست آمار باروری برابر با سایر زنان دارند. بیماری فعال ممکن است باروری را تحت تأثیر قرار
دهد و عمل‌های جراحی در لگن مانند colectomy نیز می‌تواند تاثیر منفی داشته باشد. همچنین، در صورتی که همسرتان از sulfasalazine استفاده کند، ممکن است یک ناباروری موقت مردانه رخ دهد؛ در این صورت توصیه می‌شود قبل از تلاش برای بارداری، مصرف این دارو تغییر داده شود.
۶- آیا حاملگی موجب تشدید بیماری در زنان مبتلا به IBD می‌شود؟
بهترین حالت این است که حاملگی زمانی آغاز شود که بیماری در حالت فروکش (remission) است. مطالعات نشان می‌دهد که اگر حاملگی در دوران غیر فعال بیماری رخ دهد، معمولاً حاملگی سالمی خواهد بود. اما در دوره‌های فعال بیماری، احتمال باقی ماندن یا تشدید علائم وجود دارد.
۷- چقدر احتمال دارد که فرزند یک زن با IBD، خود نیز به این بیماری مبتلا شود؟
اگر یکی از والدین به Crohn’s disease یا Ulcerative colitis مبتلا باشد، احتمال ابتلا برای فرزند حدود ۲ تا ۹ درصد است؛ اما اگر هر دو والد این بیماری را داشته باشند، احتمال تا ۳۶٪ می‌رسد.
۸- آیا داشتن IBD تأثیری روی یائسگی دارد؟
خیر، اگر بیماری غیرفعال بوده و دوره‌های قاعدگی منظم باشند، IBD تأثیری روی یائسگی ندارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص درمان پیشرفته کرون و درمان پیشرفته کولیت اولسروز و بهره‌مندی از Advancing Crohn’s & Colitis Care، می‌توانید به مرکز تخصصی IBD مراجعه کنید. دکتر علیرضا سیما (Dr Ali Reza Sima) به عنوان یک IBD Specialist مجرب همواره در کنار شماست تا با راهکارهای به‌روز، به مدیریت بهتر inflammatory bowel disease کمک کند.
سالم باشید!