درمان کولیت اولسروز
هدف اصلی درمان کولیت اولسروز (Ulcerative colitis) کمک به تنظیم سیستم ایمنی بدن و هدایت شما به سوی زندگی عادی و آگاهانه‌تره. اگرچه درمان قطعی (به این عنوان که بعد از مصرف دوره ای کوتاه از دارو دیگه نیاز به دارو نباشه) برای این بیماری و دوره‌های عودش وجود نداره، ترکیبی از گزینه‌های درمانی می‌تونه کاملا بیماری رو کنترل کنه و شما کاملا یک زندگی نرمال داشته باشید. درمان inflammatory bowel disease مثل Crohn’s disease و Ulcerative colitis چندوجهی هست و شامل استفاده از دارو و حتی گاهی جراحی می‌شه. این قضاوت پزشک هست که بر اساس داستان بیماری شما، معاینه، یافته های اندوسکوپی، کولونوسکوپی، تصویربرداری، ازمایشات و پاتولوژی چه درمانی برای شما مناسب است.
درمان دارویی کولیت اولسروز
برای مدیریت inflammatory bowel disease مثل کولیت اولسروز (Ulcerative colitis) و حتی Crohn’s disease، داروها معمول‌ترین روش درمان هستن. پزشک شما، بسته به سلامت کلی، شدت بیماری و شرایط شما، ممکنه چندتا داروی مختلف رو تجویز کنه. حالا بیایید با هم نگاهی بندازیم به پنج دسته‌ی اصلی داروهایی که امروزه برای درمان کولیت استفاده می‌شوند.
1. آمینوسالیسیلات (5-ASA)
این داروها شامل 5-آمینوسالیسیلات اسید (5-ASA) مثل سولفاسالازین، مسالامین هستن. خیلی مهمه که بدونید این داروها توسط اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) به صورت خاص برایCrohn’s disease تایید نشده‌اند و در درمان بیماری کرون نقشی ندارند و نباید تجویز شوند و تجویز این داروها در درمان بیماری کرون اشتباهه، ولی می‌تونن با کاهش التهاب در روده بزرگ به کنترل Ulcerative colitis کمک کنن. این دسته داروها به‌خصوص برای موارد خفیف تا متوسط مفید هستن و می‌تونن از عود بیماری جلوگیری کنن.
2. کورتیکواستروئیدها
داروهایی مثل پردنیزون و متیل پردنیزولون (Prednisone & methylprednisolone & Budesonide) به صورت خوراکی و یا از طریق مصرف موضعی (مثلاً در ناحیه‌ی
رکتوم) استفاده می‌شن. این داروها به طور غیرمستقیم کل سیستم ایمنی رو سرکوب می‌کنن تا التهاب کاهش پیدا کنه. برای بیماران مبتلا به کولیت اولسروز از طیف
متوسط تا شدید مناسب هستن، ولی باید به خاطر داشته باشید که عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت دارن و نباید به عنوان درمان نگهدارنده استفاده بشن. اگه
استروئیدها نتونن عود بیماری رو کنترل کنن، پزشک ممکنه داروهای دیگه‌ای رو به درمان اضافه کنه.
3. ایمونومودیلاتورها
این دسته از داروها به مهار واکنش سیستم ایمنی کمک می‌کنن، بنابراین مانع از التهاب مداوم می‌شن. معمولاً در افرادی که به آمینوسالیسیلات (5-ASA) و کورتیکواستروئیدها پاسخ مناسبی نداده‌اند یا فقط تاثیر خفیفی داشته‌اند، استفاده می‌شن. ایمونومودیلاتورها ممکنه باعث کاهش نیاز به استروئیدها بشن و برای حفظ بهبودی بیماران مفید باشند؛ البته ممکنه چند ماه طول بکشه تا اثرشون مشخص شه. این داروهها شامل Azathioprine، Mercaptopurine، Methotrexate، Mycophenolate، Ozanimod، Tofacitinib، Upadacitinib هستند.
4. آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها در مواقعی که عفونت‌های همزمان مثل عفونت کلستیریدیوم دیفیسیل اتفاق می افته در بیماران مبتلا به بیماری کولیت اولسروز استفاده می شوند. نمونه‌هایی از این داروها شامل مترونیدازول و ونکومایسین هستن.
5. درمان‌های بیولوژیک
این روش‌های درمانی به عنوان درمان برای افرادی که به درمان‌های قبلی پاسخ نداده‌اند یا درگیری شدیدی دارند استفاده می‌شن. این داروها که از آنتی‌بادی‌های
تولید شده در محیط آزمایشگاهی هستن، از رشد پروتئین‌هایی که باعث التهاب می‌شن جلوگیری می‌کنن. این روش‌ها در موارد پیشرفته از inflammatory bowel disease موثر واقع می‌شن. این داروها شاملInfliximab، Adalimumab، Vedolizumab هستند.
درمان‌های ترکیبی
گاهی پزشک ممکنه به منظور افزایش اثربخشی، درمان‌های مختلف رو با هم ترکیب کنه. مثلاً اضافه کردن یک داروی بیولوژیک به یک درمان ایمونومودیلاتور. البته هر ترکیب درمانی، خطرات و مزایای خودش رو داره؛ بنابراین، پزشک شما بهترین گزینه رو با توجه به شرایط خاص شما انتخاب می‌کنه.
رژیم غذایی و تغذیه
حتی اگه کولیت اولسروز توسط غذاها ایجاد نشه، بعضی غذاها ممکنه علائم رو تشدید کنن. داشتن یک رژیم غذایی سالم و آرامش‌بخش، که جایگزین مواد مغذی از دست رفته بشه و انرژی بدن تأمین بشه، خیلی مهمه. اکثر بیماران متوجه می‌شن که غذاهای نرم و ملایم نسبت به غذاهای تند یا فیبردار، راحت‌تر قابل تحمل هستن. اگر حساسیت به لاکتوز دارید، محدود کردن مصرف لبنیات هم در زمان عود بیماری توصیه می‌شه.
عمل جراحی
در حدود یک پنجم بیماران، درمان‌های دارویی به تنهایی کافی نیستن یا ممکنه عوارض جدی ایجاد کنن. در این موارد، عمل جراحی به عنوان گزینه‌ای موثر مطرح می‌شه. این عمل معمولاً شامل حذف روده بزرگ (کولکتومی) هست. بسته به شدت بیماری، سن و سلامت کلی شما، پزشک ممکنه یکی از دو روش زیر رو توصیه کنه:
- حذف کامل روده بزرگ و مقعد: همراه با ایجاد یک ایلئواستومی یا کیسه خارجی.
- روش نوین جراحی: که با حذف روده بزرگ، یکپارچگی روده حفظ می‌شه و نیازی به دستگاه بیرونی نیست.
یادتون باشه که اگر بیماری نیاز به جراحی داشته باشه معنیش شکست درمان نیست، مهم این هست که در زمان مناسب در فرد مناسب توسط جراح مناسب جراحی انجام بشه.
ما در مرکز تخصصی بیماری التهابی روده و مرکز تخصصی IBD با حضور دکتر علیرضا سیما (Dr. Ali Reza Sima) ، به عنوان یک IBD Specialist با تجربه آماده‌ایم تا با ارائه درمان پیشرفته کولیت اولسروز و درمان پیشرفته کرون به شما کمک کنیم. هدف ما Advancing Crohn’s & Colitis Care و بهبود کیفیت زندگی شماست.